Wielkość podatku od spadku zależy od wartości spadku (należnego udziału spadkowego) i również stopnia pokrewieństwa między spadkodawcą i spadkobiercami. W wypadku najbliższej rodziny podatku nie płaci się wcale, natomiast najwyższa jego wartość może sięgać chociażby 20%.
Stopień bliskości ze zmarłym tworzy trzy tzw. grupy podatkowe. Dla każdej z tych grup wielkość podatku jest różna. Ponadto, w każdej z nich obowiązuje różna kwota wolna od podatku.
Podatek od spadku po rodzicach i innych bliskich
Spadek jest wolny od podatku, o ile spadkobiercą jest osoba najbliższa zmarłego, kwalifikowana do tzw. I grupy podatkowej: małżonek, zstępni, więc dzieci czy wnuki, wstępni, więc rodzice oraz dziadkowie, i również pasierb, rodzeństwo, ojczym oraz macocha.
Zwolnienie z podatku nie dotyczy jednakże całości I grupy podatkowej, ponieważ nie obejmuje zięcia, synowej oraz teściów spadkodawcy. Reguła ogólna jest taka, iż wielkość podatku od spadków oraz darowizn ustala się we zależności od grupy podatkowej, więc od stopnia pokrewieństwa ze spadkodawcą. Od tego, do jakiej grupy podatkowej zakwalifikowany został spadkobierca, zależą wielkość stawek podatkowych oraz kwota wolna od podatku, i więc w rezultacie wielkość podatku. Spadek czy darowizna to metody nieodpłatnego nabycia majątku lub praw. Niestety, pomimo iż za odziedziczony majątek nie płacimy, musimy jednakże zapłacić podatek od jego wartości. Na szczęście nie dotyczy to osób najbliższych zmarłego. Zmiany w prawie spadkowym ustalone w 2007 roku były dla spadkobierców atrakcyjne oraz spowodowały, iż teraz większość osób z tego kręgu w ogóle nie płaci żadnego podatku od spadku. Dokładniej: spadek po osobie, jaka odeszła w 2007 roku oraz później, jest wolny od podatku, o ile spadkobiercą jest osoba najbliższa zmarłego. To samo dotyczy także darowizn. Kogo jednakże obejmuje określenie „osoby najbliższej”? Jest to osoba kwalifikowana do tzw. I grupy podatkowej: małżonek, zstępni, więc dzieci czy wnuki, wstępni, więc rodzice oraz dziadkowie, i również pasierb, rodzeństwo, ojczym oraz macocha. Zwolnienie z podatku nie dotyczy jednakże całości I grupy podatkowej, ponieważ nie obejmuje zięcia, synowej oraz teściów spadkodawcy. Reguła ogólna jest taka, iż wysokość podatku od spadków oraz darowizn ustala się w zależności od grupy podatkowej, więc od stopnia pokrewieństwa ze spadkodawcą. Od tego, do której grupy podatkowej zaliczony został spadkobierca, zależą wielkość stawek podatkowych oraz kwota wolna od podatku, i więc w rezultacie wielkość podatku. O grupie I już nadmieniliśmy, lecz powtórzmy raz jeszcze, iż większość należących do niej osób nie płaci podatku. Grupa II obejmuje: zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych oraz małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa oraz rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych. Inne osoby mieszczą się w grupie III.
Warunki zwolnienia z podatku od spadku oraz darowizn
Darowiznę czy spadek musisz zgłosić „odpowiedniemu naczelnikowi urzędu skarbowego”, więc temu, w jakiego obszarze znajduje się twoje miejsce zamieszkania; wyjątek – nieruchomość, wtedy odpowiedni jest urząd jej położenia. Masz na to 6 miesięcy od uzyskania majątku.
Należy wypełnić profesjonalny dokument SD–Z2 („Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych”). Należy w nim podać detale na temat spadku czy darowizny, m.in. stopień pokrewieństwa łączący nas ze spadkodawcą lub darczyńcą, udział procentowy w uzyskanym majątku oraz jego wartość rynkową, w wypadku nieruchomości – jej wielkość, kiedy idzie o auto – markę, numer rejestracyjny oraz rok produkcji. Gdy dostałeś darowiznę pieniężną, musi być ona zrealizowana przekazem bankowym czy przelewem pocztowym. Należy na nich podkreślić, iż jest to darowizna oraz wyznaczyć osobę, dla której jest przekazana. Kolejna forma przekazania pieniędzy (np. z ręki do ręki) zamyka drogę do zwolnienia podatkowego. Kiedy nie zgłosisz spadku czy darowizny, zostaniesz opodatkowany na zasadach określonych dla I grupy podatkowej. Kiedy tymczasem nie złożysz zeznania, i podczas kontroli urzędu powołasz się na fakt uzyskania darowizny, zapłacisz tzw. stawkę karną w wielkości 20 proc. wartości darowizny.
Dziedziczenie bądź darowizna nieruchomości
Dziedzicząc czy także otrzymując z tytułu darowizny dom lub mieszkanie, można skorzystać z ulgi, jaka polega na wyłączeniu z podstawy opodatkowania budynku czy lokalu o wielkości nie przewyższającej 110 mkw. powierzchni użytkowej (przy większych płaci się podatek od nadwyżki), o ile spadkobierca (obdarowany) nie jest posiadaczem innego budynku czy mieszkania, lub przeniesie taką własność na rzecz zstępnych, Skarbu Państwa lub gminy. Gdy jest najemcą innego budynku czy lokalu, musi wypowiedzieć umowę najmu. Kolejnym warunkiem przyznania ulgi jest występowanie w odziedziczonym mieszkaniu przez co najmniej 5 lat. W wypadku darowizny ulga ta przypada jedynie osobom z I grupy podatkowej, w wypadku spadku – I oraz II grupy podatkowej. Taka ulga może także przypaść osobie z III grupy, o ile przez 2 lata opiekowała się przyszłym spadkodawcą.
